Một tuần qua, tại bờ biển dài hơn một km ở xã Thạch Trị, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh, mỗi ngày có hơn 30 tàu thuyền công suất dưới 90 CV về neo đậu với khoang chất đầy cá trích. Trên tấm lưới dài hàng trăm mét được gấp lại thành từng khúc hoặc cuộn tròn bỏ trên thuyền, cá mắc chi chít. 4-6 ngư dân hợp lại, giăng lưới rồi rung mạnh cho cá rơi xuống bãi cát.
Ông Nguyễn Văn Tuấn, 50 tuổi, trú xã Thạch Trị, cho biết mùa cá trích bắt đầu từ giữa tháng 1, kéo dài đến cuối tháng 3 âm lịch. Thuyền của ông có 4 lao động, thường ra khơi từ 2h đến 8h cùng ngày ở các vùng biển huyện Thạch Hà, Lộc Hà, Cẩm Xuyên và Kỳ Anh, cách bờ 5-10 hải lý.
Rạng sáng là lúc cá trích di chuyển theo từng đàn đi kiếm ăn, xuất hiện dày đặc. Soi đèn từ xa thấy luồng cá màu trắng lấp lánh đang bơi ở độ sâu khoảng 5-10 m, ngư dân sẽ hợp sức thả lưới dài hơn 100 m, rộng 10 m và vây lại. Sau 15-20 phút, khi cảm thấy đàn cá đã sa lưới, mọi người từ từ kéo lên bờ.
Mỗi chuyến ra khơi kéo dài 7-8 tiếng, thuyền của ông Tuấn bắt được 300 kg cá trích, gấp đôi so với bình thường, giá bán tại bờ 10.000-15.000 đồng một kg. Sau khi trừ các chi phí nhân công và nhiên liệu, ông lời hơn khoảng 1,5 triệu đồng.
“Dịp này thời tiết nắng ráo, biển sóng nhẹ nên cá trích xuất hiện dày đặc. Ngư dân trong xã luôn động viên nhau tranh thủ ra khơi, làm việc cật lực nhằm kiếm thêm thu nhập trang trải chi tiêu trong nhà”, ông Tuấn nói.
Hiện toàn xã Thạch Trị có hơn 300 tàu thuyền công suất nhỏ đánh bắt gần bờ. Đầu tháng 3 đến nay, mỗi chuyến đi biển đánh bắt cá trung mình một thuyền thu 200-300 kg, bán được 4-6 triệu đồng. Một số gia đình kinh tế khá sắm được thuyền to, đông nhân lực có hôm trúng luồng cá lớn thu gần một tấn.
Tại xã vùng bãi ngang Quỳnh Nghĩa, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An, hơn một tuần nay ngư dân cũng trúng đậm cá trích. Dọc bờ biển dài gần 2 km, chủ thuyền trải tấm bạt cỡ lên dưới cát, huy động thêm người thân và thuê 2-3 lao động gỡ cá. Xung quanh nhiều thương lái cũng vây quanh hỗ trợ lấy cá ra khỏi tấm lưới.
Thương lái Lê Thị Thành, 59 tuổi, trú xã Quỳnh Bảng, huyện Quỳnh Lưu, cho hay cá trích mùa này béo nên được nhiều nhà hàng và các cơ sở nướng cá trong vùng ưa chuộng, đặt mua số lượng lớn. Mỗi buổi sáng bà Thành thu mua được khoảng 200 kg, đem về nhập lại cho đối tác với giá chênh lệch mỗi kg khoảng 3.000-5.000 đồng, sau khi trừ chi phí xăng xe lời hơn 500.000 đồng.
Theo lãnh đạo xã Quỳnh Nghĩa, địa bàn có hơn 90 tàu thuyền các loại, trong đó có 15-20 tàu công suất nhỏ dưới 100 CV thường xuyên khai thác hải sản gần bờ, mỗi chuyến ra khơi kéo dài 8-10 tiếng. Hai tuần qua vào mùa cá trích, một ngày sản lượng cá đạt hơn 10 tấn, nhiều gần gấp đôi so với thời điểm không chính vụ.
Ngoài nhập cho thương lái, ngư dân Hà Tĩnh và Nghệ An còn đưa cá tới các chợ trên địa bàn bàn lẻ. Một số gia đình sử dụng làm thực phẩm không hết thì đem phơi nắng hoặc nướng trên bếp than rồi đem cấp đông bảo quản được lâu.
Cá trích trưởng thành dài 10-15 cm, có phần da và vảy hơi xanh, thân thuôn dài. Cá sống ở tầng nước mặt, đi theo đàn, ăn các loại sinh vật, thực vật phù du. Loài này có thể làm mắm, gỏi, nướng, kho, xay làm chả, sốt cà chua…